Περιεχόμενο από Τεχνητή Νοημοσύνη και Πνευματικά Δικαιώματα
Γίνεται πολύ μεγάλος ντόρος γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη και το παραγόμενο περιεχόμενο από διάφορες πλατφόρμες π.χ. ChatGPT. Κάτι που δεν έχουμε δώσει όμως ιδιαίτερη σημασία, τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι το ερώτημα: Σε ποιον τελικά ανήκουν τα Πνευματικά Δικαιώματα του παραγόμενου περιεχομένου από Τεχνητή Νοημοσύνη (π.χ. κείμενα, άρθρα, εικόνες κλπ.) ;
Ψάξαμε, διαβάσαμε και μάθαμε, ότι στο συγκεκριμένο θέμα, υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Διαβάστε παρακάτω και θα καταλάβετε τι εννοώ…
Πριν εμβαθύνουμε πολύ στη χρήση του ChatGPT ή άλλων εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης για να δημιουργήσουμε πράγματα για εμάς, πρέπει να απαντήσουμε σε ορισμένα από τα ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με την επιμέλεια, την ιδιοκτησία και την απόδοση περιεχομένου.
Κάποιοι έχουν ανακηρύξει με ενθουσιασμό το ChatGPT ως την πιο σημαντική εξέλιξη από την εφεύρεση του τυπογραφείου ή τη διάσπαση του ατόμου. Θα δούμε. Υπάρχουν όμως ζητήματα με την ακρίβεια, την αλήθεια και την εγγενή προκατάληψη των υλικών που παράγουν πλατφόρμες Τεχνητής Νοημοσύνης όπως το ChatGPT. Από την άλλη πλευρά, δεδομένου ότι υπάρχουν εικασίες ότι το ChatGPT ή άλλες πλατφόρμες Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσαν να αναλάβουν τουλάχιστον μέρος του έργου συγγραφέων, αναλυτών και άλλων δημιουργών περιεχομένου, πρέπει επίσης να κατανοήσουμε τις νομικές του επιπτώσεις.
Δεν υπάρχει κανένα ζήτημα σχετικά με την προσωπική χρήση του ChatGPT ως βοηθού συνομιλίας. Και οι κανόνες σχετικά με τη χρήση του ChatGPT για τη δημιουργία εργασιών φαίνονται αρκετά σαφείς (μην το σκέφτεστε καν). Αλλά όταν πρόκειται για την εφαρμογή πεζογραφίας που δημιουργείται από την Τεχνητή Νοημοσύνη σε περιεχόμενο που προορίζεται για ευρύτερη διανομή – ας πούμε, διαφημιστικό υλικό, λευκές βίβλοι ή ακόμα και άρθρα – οι νομικές πτυχές γίνονται λίγο ασαφείς. Όσον αφορά την πνευματική ιδιοκτησία, το μοντέλο για το ChatGPT «εκπαιδεύεται σε ένα σύνολο δημιουργημένων έργων και εξακολουθεί να μην είναι σαφές ποιο μπορεί να είναι το νομικό προηγούμενο για την επαναχρησιμοποίηση αυτού του περιεχομένου, εάν προέρχεται από την πνευματική ιδιοκτησία άλλων», σύμφωνα με τον Bern Elliot, αναλυτή της Gartner.
Για να κατανοήσω καλύτερα πού βρίσκονται τα πράγματα με τη χρήση του ChatGPT για κατανεμημένο περιεχόμενο, αναζήτησα ορισμένες νομικές απόψεις σχετικά με το πού βρίσκεται ο νόμος (όπως το δίκαιο περί πνευματικών δικαιωμάτων ή πνευματικής ιδιοκτησίας).
Ακολουθούν οι απόψεις τους:
Το ChatGPT τείνει να μην περιλαμβάνει παραπομπές ή αποδόσεις στις αρχικές πηγές και την πνευματική ιδιοκτησία που χρησιμοποιείται ή συντίθεται. Είναι αυτό πρόβλημα;
«Από την άποψη της πνευματικής ιδιοκτησίας [ΠΙ], εάν το αρχικό υλικό δεν αναφέρεται συγκεκριμένα, δεν θα υπήρχε απαίτηση να συμπεριληφθούν παραπομπές», λέει ο Michael Kelber, συμπρόεδρος του τμήματος ΠΙ του Neal Gerber Eisenberg. «Εάν οι ιδέες χρησιμοποιούνται αλλά δεν αντιγράφονται, η χρήση δεν θα υπονοεί πνευματικά δικαιώματα ή άλλα προστατευόμενα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, από ερευνητικής άποψης, η παραπομπή ή η απόδοση θα ήταν χρήσιμη για τον εντοπισμό προκαταλήψεων και αξιοπιστίας, όπως ακριβώς και κάθε άλλη παραπομπή σε αρχή.»
Δεν είναι σαφές ποιος μπορεί να κατοχυρώσει πνευματικά δικαιώματα ή να διεκδικήσει την ιδιοκτησία έργων που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη. Ο αιτών, που απλώς χρησιμοποίησε ένα εργαλείο για τη δημιουργία κειμένου, ή το OpenAI; Ποιος;
Για να απολαμβάνει ένα έργο προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία των ΗΠΑ, «το έργο πρέπει να είναι αποτέλεσμα πρωτότυπης και δημιουργικής συγγραφής από έναν άνθρωπο δημιουργό», λέει η Margaret Esquenet, συνεργάτης της Finnegan, Henderson, Farabow, Garrett & Dunner, LLP. «Ελλείψει ανθρώπινης δημιουργικής συμβολής, ένα έργο δεν δικαιούται προστασία πνευματικών δικαιωμάτων. Ως αποτέλεσμα, το Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων των ΗΠΑ δεν θα καταχωρίσει ένα έργο που δημιουργήθηκε από ένα αυτόνομο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης.»
Αυτό το ζήτημα «εκδικάζεται επί του παρόντος, π.χ., σε μια υπόθεση που αφορά μια φωτογραφία που τραβήχτηκε από μια μαϊμού, καθώς και σε υποθέσεις που διερευνούν την έννοια της εφευρετικότητας της Τεχνητής Νοημοσύνης στο πλαίσιο των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας», λέει ο Kelber. «Μέχρι στιγμής, τα δικαστήρια έχουν αντιταχθεί στην ιδέα μη ανθρώπων που διεκδικούν την πατρότητα ή την εφευρετικότητα, και στις δύο περιπτώσεις, την κυριότητα της ΠΝ».
Τα πράγματα περιπλέκονται περισσότερο εάν πραγματοποιηθεί μια ενεργή προσφυγή για πνευματικά δικαιώματα ή παραβίαση ΠΝ σε περιεχόμενο που δημιουργείται από Τεχνητή Νοημοσύνη. «Επειδή ένας δημιουργός στις ΗΠΑ πρέπει να εξασφαλίσει μια καταχώριση ή μια άρνηση από το Γραφείο Πνευματικών Δικαιωμάτων για την επιβολή των δικαιωμάτων, μια πιθανή οδός για την αμφισβήτηση της υποχρέωσης ανθρώπινης πατρότητας είναι είτε η άσκηση έφεσης κατά της άρνησης καταχώρισης του Γραφείου Πνευματικών Δικαιωμάτων είτε η δίωξη ενός παραβάτη μετά από προσπάθεια καταχώρισης δικαιωμάτων στο Γραφείο», λέει ο Esquenet. «Αυτή η στρατηγική πιθανότατα θα αντιμετωπίσει ισχυρές αντιξοότητες υπό το φως του νομοθετικού ιστορικού της προϋπόθεσης ανθρώπινης πατρότητας και των επακόλουθων δικαστικών αποφάσεων που επιβεβαιώνουν την απαίτηση».
Ως αποτέλεσμα του προτύπου ανθρώπινης συγγραφής, «σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία των ΗΠΑ, ένα έργο που δημιουργείται από Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πιθανό είτε (1) έργο δημόσιας χρήσης αμέσως μετά τη δημιουργία του και χωρίς κάτοχο πνευματικών δικαιωμάτων ικανό να διεκδικήσει δικαιώματα είτε (2) παράγωγο έργο των υλικών στα οποία εκτέθηκε το εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης», συνεχίζει ο Esquenet. «Το ποιος κατέχει τα δικαιώματα σε ένα τέτοιο παράγωγο πιθανότατα θα εξαρτηθεί από διάφορα ζητήματα, όπως από πού προήλθε το σύνολο δεδομένων για την εκπαίδευση του εργαλείου Τεχνητής Νοημοσύνης, ποιος, αν υπάρχει, κατέχει το σύνολο δεδομένων εκπαίδευσης (ή τα μεμονωμένα στοιχεία του) και το επίπεδο ομοιότητας μεταξύ οποιουδήποτε συγκεκριμένου έργου στο σύνολο εκπαίδευσης και του έργου Τεχνητής Νοημοσύνης».
Υποθέτοντας ότι ακολουθούνται οι προηγούμενες περιπτώσεις που αποκλείουν την πνευματική ιδιοκτησία για μη ανθρώπους, «θα μπορούσε να αποκλείσει οποιονδήποτε από το να κατέχει το αποτέλεσμα, ουσιαστικά αφιερώνοντας τέτοια έργα στο κοινό», λέει ο Kelber. «Και αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε επίσης να υποστηριχθεί, καθώς η τεράστια ποσότητα πηγαίου υλικού είναι τουλάχιστον δημόσια διαθέσιμη».
Ένα πειστικό επιχείρημα, προσθέτει ο Kelber, «μπορεί να προβληθεί ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι απλώς ένα εργαλείο και ότι ο άνθρωπος που την κατευθύνει θα πρέπει να είναι σε θέση να διεκδικήσει την κυριότητα του αποτελέσματος. Για παράδειγμα, ένας γραφίστας μπορεί να διεκδικήσει έργα τέχνης που δημιουργήθηκαν μέσω της χρήσης λογισμικού σχεδίασης. Ωστόσο, στην περίπτωση του ChatGPT, ο έλεγχος του χειριστή επί του αποτελέσματος είναι περιορισμένος και ίσως θα μπορούσε να προβληθεί ένα ισχυρότερο επιχείρημα ότι το αποτέλεσμα ελέγχεται περισσότερο από τον/τους δημιουργό/ους του λογισμικού ChatGPT παρά από τον χειριστή που ξεκινά μια είσοδο».
Τι γίνεται όταν το ChatGPT δημιουργεί ακριβώς τα ίδια αποσπάσματα για κάποιον άλλο;
«Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι ο νόμιμος κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων είναι το άτομο του οποίου τα ερωτήματα δημιούργησαν το έργο της Τεχνητής Νοημοσύνης, η έννοια της ανεξάρτητης δημιουργίας μπορεί να αποκλείσει δύο μέρη των οποίων τα ερωτήματα δημιούργησαν το ίδιο έργο από το να μπορούν να επιβάλουν δικαιώματα το ένα εναντίον του άλλου», λέει ο Esquenet. «Συγκεκριμένα, μια επιτυχημένη αξίωση παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων απαιτεί απόδειξη αντιγραφής – η ανεξάρτητη δημιουργία είναι μια πλήρης υπεράσπιση. Σύμφωνα με αυτή την υποθετική περίπτωση, κανένα μέρος δεν αντέγραψε το έργο του άλλου, επομένως καμία αξίωση παραβίασης είναι πιθανό να μην ευδοκιμήσει».
Ωστόσο, εάν το περιεχόμενο που δημιουργήθηκε είναι επιβλαβές, ποιος φταίει; «Ένα ακριβές αντίγραφο προστατευόμενου έργου θα μπορούσε να δημιουργήσει πιθανή ευθύνη, γεγονός που εγείρει ένα άλλο ερώτημα: ποιος είναι υπεύθυνος, ο δημιουργός της Τεχνητής Νοημοσύνης — όπως το ChatGPT — ή ο χρήστης που έθεσε το ερώτημα;» αναρωτιέται ο Kelber.
Εάν το δημιουργημένο κείμενο χρησιμοποιείται σε ένα άρθρο ή έγγραφο, έστω και εν μέρει, θα πρέπει το ChatGPT να αντιμετωπίζεται και να αναφέρεται ως πηγή από μόνο του; Όπως στην «Απάντηση που δημιουργήθηκε από το ChatGPT, προσπελάστηκε στις 15/12/2022»;
Η σωστή αναφορά περιεχομένου που δημιουργήθηκε από την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι αποδεκτή. «Από την άποψη της παραπομπής του Blue Book — παραπομπή σε δικαστικά υπομνήματα — καθώς και για λογοτεχνικούς σκοπούς, η αναφορά στην πηγή ως ChatGPT θα ήταν κατάλληλη», αναφέρει ο Kelber.